W kontrakcie terytorialnym dla regionu znalazły się kluczowe projekty transportowe – dokończenie S-7 oraz rozbudowa portu w Elblągu. To priorytet dla władz województwa. Dobrze przygotowane projekty miasta mogą liczyć także na wsparcie środków unijnych w drodze konkursów. Wypowiedzi Prezydenta Elbląga dowodzą niezrozumienie tego czym jest kontrakt terytorialny. Narzędziem wykorzystywanym przez niego w kampanii jest budzenie antagonizmu i niezgody między największymi miastami regionu.
Port i drogi priorytetem
Wsparcie ze środków unijnych i rządowych uzyskają przede wszystkim projekty drogowe i inwestycje w port morski w Elblągu. Dokończenie drogi ekspresowej z Elbląga w kierunku Trójmiasta i Warszawy jest priorytetem samorządu województwa. Realizacja tych zadań jest już bardzo zaawansowana. Wyłoniono już wykonawców na odcinku Ostróda-Miłomłyn. Trwa przetarg na odcinek Elbląg-Gdańsk. Ekspresowe połączenie Elbląga z największymi ośrodkami znacznie poprawia atrakcyjność inwestycyjną całego subregionu.
Drugim kluczowym przedsięwzięciem będzie poprawa potencjału elbląskiego portu morskiego. Przewidziano tu realizowane przez Urząd Morski w Gdyni projekt Przebudowa wejścia do portu morskiego w Elblągu (największy projekt) oraz cztery zadania powiązane, których beneficjentem będzie miasto Elbląg i port morski w Elblągu.
Na listę projektów podstawowych trafiły tylko przedsięwzięcia z bardzo dobrze opracowaną dokumentacją. Najszybciej ruszy przebudowa wejścia do portu morskiego – projekt przygotowany przez Urząd Morski w Gdyni – mówi Jacek Protas, marszałek województwa. – Pozostałe zadania są w tej chwili na liście warunkowej, bo miasto i port nie mają pełnej dokumentacji. Nowy prezydent miasta musi teraz szybciej przygotowywać stosowne projekty, aby szansa, która pojawia się przed Elblągiem, nie została zaprzepaszczona. Przypomnę tylko, że w kolejnych latach rozwój elbląskiego portu wesprze ponad 500 mln zł.
W przypadku przebudowy wejścia do portu Urząd Morski posiada już decyzję środowiskową dla inwestycji (wydana w kwietniu 2013 roku). Dzięki temu zadanie mogło znaleźć się na liście podstawowej. W informacjach przekazywanych przez beneficjentów pozostałych projektów portowych (miasto Elbląg oraz port) nie został wskazany postęp w realizacji dokumentacji. Nie może więc dziwić, że projekty są w tym momencie na liście warunkowej. O dokumentację dla tych zadań trzeba pytać beneficjentów, nie mniej brak tych informacji na etapie pracy nad kontraktem terytorialnym wpływał na ich wpisanie na listę warunkową
Kontrakt terytorialny to dokument otwarty. Po przygotowaniu stosownych dokumentów projekty mogą być przenoszone z listy warunkowej na podstawową. Do listy zadań mogą być też dodawane nowe zadania. Beneficjenci muszą zadbać także o środki na wkład własny do unijnych projektów.
Elbląg skorzysta z innych projektów
Na liście podstawowej znalazł się projekt Regionalnych Agend Naukowo Badawczych. W ramach agend wsparcie zyskać może Państwowa Szkoła Zawodowa w Elblągu. Na liście warunkowej, podobnie jak wszystkie inne projekty w regionie dotyczące instytucji kultury, znalazła się przebudowa siedziby CSE Światowid. Na liście warunkowej znalazła się też kontynuacja prac przeciwpowodziowych na Żuławach.
Według informacji płynących z negocjacji województwa z rządem dotyczących programów europejskich rozwój elbląskich tramwajów będzie możliwy dzięki wsparciu z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Podobnie jak rozbudowa kanalizacji sanitarnych w mieście. Aby uzyskać te środki miasto musi przygotować dobre projekty, zgłosić je do konkursu i posiadać środki na wkład własny. Generalnie w nowej perspektywie unijnej do województwa trafi zdecydowanie więcej środków unijnych, dlatego na realizację będzie mogło liczyć znacznie więcej projektów. Rozbudowa parku technologicznego dopiero w fazie koncepcji
Według informacji przekazanych Urzędowi Marszałkowskiemu projekt Rozbudowa Parku Technologicznego o nowe funkcje biurowe, laboratoryjne i produkcyjne jest dopiero w fazie opracowania koncepcji. Nie przekazano informacji o bardziej szczegółowej dokumentacji projektu, dlatego nie mógł być uwzględniony w kontrakcie. Podobnie jak w przypadku innych przedsięwzięć projekt będzie mógł być wspierany na drodze konkursów unijnych, ale potrzebne będzie dobre przygotowanie projektu i zgłoszenie go do odpowiedniego konkursu. W przypadku projektu Modernizacja sieci ciepłowniczej EPEC dokumentacja projektowa opracowana będzie w 2014 roku. Nie mamy informacji na temat postępu tych prac. Beneficjentem jest EPEC sp. z.o.o w Elblągu.
Problem z niektórymi projektami i planami miast
Nie wszystkie projekty zgłoszone przez beneficjentów z całego regionu do samorządu województwa w ogóle spełniały wymagania formalne.
Podobnie jest z elbląskimi Zintegrowanymi Inwestycjami Terytorialnymi (37 mln euro), przygotowywanym przez miasto, które do tej pory nie wpisują się w wiele wytycznych unijnych. Zarząd województwa miał obowiązek wydzielić te środki Olsztynowi, ale skorzystał z możliwości prawnych i na tych samych zasadach wydzielił specjalne środki także dla Elbląga i Ełku. Nie mniej projekty w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych muszą spełnić warunki przedstawiane przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju oraz UE i Elbląg musi je poprawić.
Czym jest kontrakt terytorialny?
Kontrakt terytorialny to umowa między władzami regionu a rządem. W prezentacji i podpisaniu kontraktu nie wzięli udział włodarze miast i gmin, bo nie są stroną tej umowy, dlatego przy podpisaniu porozumienie nie było prezydentów Olsztyna, Elbląga i Ełku, ani władz pozostałych miast i gmin, których w regionie mamy ponad 100.
Kontrakt regionalny, nie miejski
W kontrakcie terytorialnym wymienione są najważniejsze projekty dla regionu jako całości lub subregionów. Nie ma podziału na poszczególne miasta. Zazwyczaj projekty dotyczą jednocześnie bardzo wielu samorządów np. projekty drogowe, czy wsparcie z zakresu efektywności energetycznej. Pełna lista przedsięwzięć została przedstawiona podczas piątkowej konferencji. Projekty przewidziane do realizacji w Elblągu, m.in. rozbudowa portu, mają także kluczowe znaczenie dla całego subregionu, województwa, a nawet dla zrównoważonego rozwoju całej Polski.
W tej kadencji w zarządzie województw zasiadała jedna osoba związana z Elblągiem, jedna osoba związana z Olsztynem oraz osoby pochodzące z innych miast regionu (łącznie pięć).
